Riċensjoni dwar il-Ktieb MUMENTI minn Omar Seguna
L-ewwel ħaġa li laqtitni fil-poeżiji ta’ Casha hija
l-maturitá ta’ dan il-kittieb u poeta:
Maturitá fil-kitba u maturitá fil-ħsieb.
Poeta li mexa vjaġġ twil u joffrilna dawn l-esperjenzi flimkien ma’ ħsus
ta’ mħabba, xewqat, uġigħ, u fidi. Kif
jistqarr il-poeta stess f’ Li kieku kont
(paġna 13):
“Li kieku nista
niġbor
xi wħud
mit-tifkiriet
li bihom darba
qalbi
b’tant hena, ferħ
imtliet.”
Madankollu jħoss li dan biss jista jagħmlu “fil-ħolm li
jtir mar-riħ”. Waqt li bl-ebda mod ma
nista’ mmur kontra l-ħsieb tal-poeta, ikolli ma naqbilx u nazzarda ngħid li
rnexxielu jiġbor mhux biss
it-tifkiriet, u l-ħsus tiegħu imma anke l-ħolm tajjeb ferm permezz ta’ din
il-ġabra li għandna f’idejna. Fil-fatt,
dan il-ktieb narah bħala tkomplija għall- awtobijografija li Casha ħareġ
fl-istess żmien Jien ukoll għandi storja xi ngħid, din id-darba taħt bixra poetika.
Il-ħajja hija vjaġġ, u dak li jfittex il-poeta huwa s-serħan.
Wara kollox il-bniedem ifittex li jkollu l-ferħ f’ħajtu, u dan Casha isibu
fil-kwiet, hekk kif jidher fil-poeżija Il-vjaġġ
(p.9), fejn jistqarr li dak li jagħmlu verament hieni huwa s-serenitá u
t-trankwillitá. Forsi dan l-għarfien
huwa esperjenza aktar matura ta’ bniedem li bħal kull bniedem ieħor iġarrab
bosta esperjenzi f’ħajtu. Dan il-vjaġġ
ikun aktar avventuruż meta l-bniedem ikun aktar żagħżugħ fejn toħlom li ma
tixrobx imrar u “fejn kollox ward u zahar” hekk kif insibu fil-poeżija Ħriġt (p.10). Malajr iżda l-poeta jintebah li mhux kullħadd
jixtieqlek il-ġid, anzi issib “sriep” b’ħarsa “li tixbah lil tal-ħbieb”.
Il-poeta huwa konxju wkoll li dil-ħajja mhix eterna. Din it-tema tal-eżistenzjaliżmu hija qawwija
ħafna fi Ħsieb ta’ Mument (paġna 16)
“Iż-żejt fil-kus
qed jonqos.
M’għadux kif darba
kien.
U naf li darba
nitlef
Il-ġlieda kontra
ż-żmien.”
Casha jirrifletti
fuq il-ħajja u l-ħolqien f’diversi vrus oħra.
Jirringrazja lil Ħallieq tal-għasafar u t-tjur (Lilek Mulej) għalkemm waqt li jagħraf is-sbuħija ta’ madwaru dejjem
iżomm f’moħħu li xejn ma jiżboq il-ġmiel tal-Ħallieq. It-tema tal-eżistenzjaliżmu tkompli toħroġ
f’diversi poeżiji oħra fosthom Ċrieki,
Ħajja Ġdida, Wara biebek Mulej eċċ.
L-element
reliġjuż jinħass sew ukoll fil-poeżiji bħal Inkun
qed nistenniek (p.4) fejn “f’jum xitwi b’temp imsaħħab” li naturalment
tindika t-tbatija li waqtiet bħala bnedmin ikollna ngħaddu minnha, il-poeta
jsib serħan fi “knisja ċkejkna mwarrba” u donnu jsib is-serħan quddiem kurċifiss. Il-ħsieb li l-Mulej insibuh fis-skiet,
nerġgħu narawh fil-poeżija Fittixtek
(p.8). Lil Alla ma nsibuhx f’dak kollu li hu materjali imma “f’kappella minsija
xi mkien qalb l-għelieqi”.
L-aħħar sitt poeżiji tal-ktieb huma bil-lingwa Ingliża,
li bħal dawk bil-Malti l-awtur jagħmel għażla tajba tal-kelma u huma mirqumin
kemm fil-ħsieb kif ukoll fil-lingwa.
F’din il-ġabra, minkejja li bħal f’kull bniedem ieħor huwa evidenti li
l-poeta mhux dejjem kellu esperjenzi sbieħ, u waqtiet anke ġarrab mumenti ta’
solitudini u tbatija, jiena f’din il-kitba nara wkoll ħafna pożittivitá. Il-poeta jħares lejn il-ħajja b’mod sabiħ, u
mimli tama (Hope), minkejja li ħafna
drabi l-ħolm u l-aspirazzjonijiet tagħna jispiċċaw fix-xejn (Elf ħolma).
Charles Casha żgur li m’għandu bżonn ta’ ebda
introduzzjoni. Tana numru kbir ta’ kotba (li diffiċli nsemmuhom kollha) bosta
minnhom popolari immens, xi wħud anke ngħid li jġibu nostalġija għal dawk minna
li meta konna żgħar niftakru li konna nużaw xi wħud minn dawn il-kotba sabiex
intejbu l-ħiliet tagħna fil-lingwa bħalma huma Id-Dudu (1981), Il-Ġrajja
tad-Dudu (1981), Kun Af (1987), Kemm taf (1987). Niftakru wkoll is-stejjer qosra umoristiċi
għat-tfal fosthom il-famużi stejjer ta’ Fra
Mudest, u avventuri għat-tfal bħal Il-Misteru
ta’ San Luċjan u aktar riċenti Il-Misteru
tal-Maqluba (2001). Casha huwa
rebbieħ ukoll ta’ diversi konkorsi letterarji.
Omar Seguna – editur lettererarju – L-Orizzont- Paġna
Letterarja 31-05-2014